Afty – czym są i jak je leczyć?

Afty to jedna z najczęściej pojawiających się dolegliwości w jamie ustnej. Te bolesne owrzodzenia mogą przyjmować formę jednorazową bądź przewlekłą. Skąd się w ogóle biorą afty i jak je leczyć? Zapraszamy do artykułu.

Co to są afty?

To niewielkie owrzodzenia, nadżerki lub ubytki w błonie śluzowej jamy ustnej, które dodatkowo są otoczone rumieniem wskazującym na stan zapalny. Afty można też rozpoznać po białym nalocie. Tak zwane aftowe zapalenie jamy ustnej może objawiać się pojedynczymi bądź zgrupowanymi aftami. Występują one głównie na podniebieniu miękkim, policzkach, języku i na wargach. Owrzodzenia te mogą osiągnąć średnicę od 0,5 mm do 3 cm, ale zazwyczaj nie przekraczają 5 mm.

Afty a pleśniawki

Afty często myli się z pleśniawkami, które również pokryte są kremowobiałym nalotem. Jednak ich przyczyną są grzyby zwane drożdżakami (Candida Albicans) i dotykają przede wszystkim najmłodsze dzieci. Po rozszerzeniu diety maluchów i po zmianie pH w ustach, pleśniawki ustępują miejsca aftom. Jak więc odróżnić obie dolegliwości od siebie? Chociaż białawy nalot jest podobny, to jednak pleśniawek, w przeciwieństwie do aft, nie otacza czerwony rumień sygnalizujący stan zapalny.

Objawy aft

Jak rozpoznać afty? Nie jest to skomplikowane zadanie, bowiem w przypadku aft w jamie ustnej pojawiają się różowe plamki. Z czasem można na nich zaobserwować biały nalot i wtedy też nadżerki zaczynają mocno boleć i znacząco utrudniać funkcjonowanie. Bolesne jest wtedy szczotkowanie zębów, ale także jedzenie czy picie. Schorzenie utrzymuje się średnio do trzech tygodni.

Skąd się biorą afty

Przyczyn aft jest naprawdę sporo. Głównym czynnikiem wywołującym afty jest nieprawidłowa higiena jamy ustnej i choroby zębów, takie jak próchnica, kamień nazębny, wyżynające się ósemki czy też zapalenie miazgi. Tworząca się z resztek pokarmowych i bakterii płytka nazębna również jest idealnym środowiskiem sprzyjającym aftom. Za owrzodzenia mogą być także odpowiedzialne mechaniczne uszkodzenia w jamie ustnej, do których może dojść np. podczas ukłucia szczoteczką lub w czasie zabiegów stomatologicznych. Niewinne ugryzienie się w policzek może skutkować pojawieniem się aft. Jedzenie brudnymi sztućcami, spożywanie nieumytych owoców i warzyw, obgryzanie paznokci czy gryzienie ołówków i długopisów – wszystkie te czynności mogą powodować afty.

Co jeszcze wywołuje tę nieprzyjemną dolegliwość? Lista jest długa – źle dopasowana proteza, zaburzenia autoimmunologiczne wynikające m.in. ze stresu, niektóre przyjmowane leki, pasty do zębów zawierające dodecylosiarczan sodu, jedzenie twardych serów, orzechów i żywności z konserwantami, niedobór witamin i minerałów, takich jak witamina B12, żelazo czy kwas foliowy, a także zaburzenia hormonalne. Mogą być też skutkiem chorób – refluksu, zapalenia zatok, choroby migdałków, celiakii bądź też grzybicy układu pokarmowego. W takich przypadkach nie dziwi, dlaczego afty wracają. Jak widać więc afty mogą wywoływać różnorodne czynniki.

Jak leczyć afty

Owrzodzenie jamy ustnej u osób z wysoką odpornością zazwyczaj goją się samoczynnie średnio w ciągu 2-3 tygodni. Wystarczy wtedy przestrzegać prawidłowej higieny jamy ustnej oraz unikać gorących posiłków oraz kwaśnych, słonych i ostrych potraw, które mogą podrażniać stan zapalny. Można też stosować ziołowe preparaty uśmierzające ból i przyspieszające gojenie się ranek w ustach. Najlepiej jednak odwiedzić swojego dentystę, który oceni skalę problemu i zaleci odpowiednio dopasowane leczenie aft. Jeśli problemem pojawiających się aft są choroby zębów lub dziąseł, to po zniknięciu nadżerki należy jak najszybciej wyeliminować przyczynę schorzenia. Zaleca się odwiedzić lekarza również wtedy, kiedy owrzodzenia w jamie ustnej występują regularnie co kilka tygodni. Potrzebna będzie zatem diagnostyka.