Dla pacjenta

Utrata zęba to problem, z którym wielu pacjentów musi się zmierzyć w swoim życiu. Do straty zęba dochodzi w przeróżnych sytuacjach, między innymi z powodu urazu mechanicznego, zaawansowanej próchnicy czy paradontozy. Na szczęście współczesna stomatologia ma na to skuteczne rozwiązanie. Różne rodzaje implantów zębowych pomagają przywrócić równowagę w jamie ustnej i ponownie cieszyć się pięknym uśmiechem.

Co to są implanty zębowe?

Zacznijmy od tego, czym są implanty stomatologiczne i jaką rolę pełnią. To metalowe uzupełnienia przypominające śruby. Ich zadaniem jest zastąpienie funkcji pełnionych wcześniej przez korzenie zębowe. Implantu nie widać gołym okiem, ponieważ na nim mocuje się dopiero uzupełnienia protetyczne, takie jak mosty i korony. Dopiero te mosty i korony są widoczne i przypominają ząb. Bez implantów nie dałoby się bezpiecznie umocować uzupełnień protetycznych. Są one więc niejako fundamentem pod sztuczny ząb.

Implanty zębowe to nie tylko dbałość o estetykę, ale przede wszystkim o zdrowie. Pomagają bowiem przywrócić prawidłową funkcję żucia i uchronić pozostałe zęby przed nadmiernym ścieraniem.

Rodzaje implantów zębowych – na co zwrócić uwagę?

Nowoczesna stomatologia i implantologia są na tyle rozwinięte, że oferują wiele różnych rozwiązań protetycznych. Rodzaje implantów różnią się między sobą materiałem, z którego powstały, a także fazowością, kształtem, wielkością, a także czasem użytkowania. Przyjrzyjmy się bliżej poszczególnym kryteriom podziału.

Materiał, z jakiego powstały implanty zębowe

Najpowszechniejsze zdecydowanie są implanty zębowe wykonane z tytanu. Jest on dobrze tolerowany przez tkankę kostną i szybko dochodzi do ich wspólnej integracji. Wadą implantów z tytanu jest ich srebrzystoszary kolor, który nie zachwyca estetyką. Alternatywą dla implantów tytanowych są implanty ceramiczne, czyli wykonane z tlenku cyrkonu. Ich odcień jest mocno zbliżony do naturalnej barwy zębów. Implanty ceramiczne są również wytrzymałe, odporne na ścieranie, a dodatkowo wykazują biozgodność z tkanką kostną oraz nie uwalniają żadnych związków i jonów. Świetnie sprawdzają się więc u pacjentów uczulonych na tytan.

Istnieją jeszcze inne rodzaje implantów zębowych, ale znacznie rzadziej używanych. Metalowe implanty są trwałe, ale bardzo wyróżniają się na tle pozostałych zębów. Akrylowe implanty są mało wytrzymałe, a porcelanowe implanty bardzo mocne, ale też dość drogie.

Fazowość implantów

W stomatologii wyróżniamy implanty jednofazowe i dwufazowe. W przypadku implantów jednofazowych uzupełnienie protetyczne lekarz nakłada na implant tuż po jego wkręceniu. Natomiast implanty dwufazowe wymagają nieco dłuższego procesu leczenia, ponieważ uzupełnienie protetyczne mocuje się dopiero po wygojeniu implantu. Dwufazowe implanty zębowe są znacznie częściej stosowane przez stomatologów.

Rodzaje implantów ze względu na kształt i wielkość

Implanty zębowe występują w trzech podstawowych kształtach – śruby, cylindry i spirale. Typowe implanty mają od 3,5 do 4,2 mm średnicy, ale spotkać można również i mniejsze (2 mm), i znacznie większe (6 mm). Wybór rozmiaru implantu zależy przede wszystkim od miejsca, w którym będzie odtwarzany ząb. Na decyzję o wielkości implantu wpływa również układ korzeni u pacjenta. Jeśli bowiem korzenie zębów pozostawiają niewiele przestrzeni na implant, należy sięgnąć po mniejszy rozmiar. O tym jednak decyduje lekarz stomatolog i dopasowuje rodzaj implantu do warunków anatomicznych i kostnych.

Czas użytkowania implantów

Implanty zębowe mogą być umocowane na stałe, ale także czasowo. Implanty zębowe czasowe stosuje się głównie przy leczeniu ortodontycznym. Natomiast stałe implanty mają za zadanie przez długie lata stanowić filar pod stałe uzupełnienia protetyczne.

Przeciwwskazania, czyli kiedy nie można zakładać implantów na zęby

Implanty zębowe stanowią ratunek dla jamy ustnej, poprawiają funkcje zębów, chronią pozostałe zęby przed nadmiernym zużyciem, a także przywracają ładny uśmiech. Są jednak czynniki, które uniemożliwiają leczenie implantologiczne. Wyróżniamy przeciwwskazania względne i bezwzględne. Te pierwsze mogą ulec modyfikacji i możliwe, że z czasem pacjent będzie mógł mieć założony implant. Czynniki bezwzględne natomiast wykluczają pacjenta z zabiegu.

Przeciwwskazania względne:

• choroby przyzębia,
• miejscowe stany zapalne,
• niewystarczająca higiena jamy ustnej,
• bruksizm,
• za mała masa kostna,
• choroby i zwyrodnienia w okolicy stawu skroniowo-żuchwowego,
• ciąża,
• niektóre leki,
• palenie papierosów,
• choroby nerek i układu sercowo-krążeniowego.

Przeciwwskazania bezwzględne:

• choroby nowotworowe,
• nieregulowana cukrzyca,
• nieukończony rozwój kości szczęki bądź żuchwy,
• AIDS,
• uzależnienie od alkoholu i narkotyków.

Rodzaje implantów zębowych – jak się w tym nie pogubić i wybrać odpowiedni implant?

Stomatologia oferuje wiele różnych rodzajów implantów, a ich liczba może nieco przytłaczać. Na szczęście dla pacjenta, nie musi on samodzielnie wybierać, jaki rodzaj implantu chce. Największą rolę w wyborze bowiem odgrywa stan jamy ustnej i indywidulana budowa anatomiczna. Zatem o tym, jaki implant będzie najlepszy w danym przypadku, decyduje stomatolog. Na podstawie dokładnej diagnostyki przedstawi pacjentowi kilka możliwych opcji różniących się chociażby ceną. W odpowiednich rękach leczenie implantologiczne przebiega sprawnie i bez powikłań.

Technologie cyfrowe coraz śmielej wkraczają do gabinetów stomatologicznych. Sprawiają, że diagnostyka jest bezpieczniejsza, mniej inwazyjna i dokładniejsza, a prowadzone leczenia szybsze i bardziej precyzyjne.

Jakie technologie cyfrowe wykorzystuje stomatologia?

Stomatologia chętnie przyswaja sobie nowinki technologiczne i w leczeniu jamy ustnej oraz diagnozowaniu problemów wykorzystuje nowoczesne rozwiązania i sprzęty. Od dość dawna już ciężko wyobrazić sobie postawienie diagnozy bez zdjęć rentgenowskich. Ale RTG to niejedyne technologie cyfrowe, jakie znajdują zastosowanie w gabinetach stomatologicznych.

Cyfrowe RTG zęba

Pierwsze w stomatologii pojawiły się cyfrowe zdjęcia rentgenowskie. Dzięki tej technologii emitowane dawki promieniowania RTG zostały znacznie obniżone, a wykonywane obrazy rentgenowskie można z łatwością powiększać, wyostrzać dając lekarzowi skuteczniejsze narzędzie pracy. Obniżenie dawek umożliwia bezpieczne wykonywanie częstszych badań RTG, także w przypadkach, gdzie użycie tradycyjnego aparatu RTG było niezalecane. Wykonany obraz cyfrowy łatwiej przechowywać, a także natychmiast go przesyłać, jeśli tylko zachodzi taka potrzeba.

Tomografia komputerowa szczęki i żuchwy

Kolejnym krokiem w cyfryzacji stomatologii była tomografia komputerowa. Jej skuteczność tkwi w wielowymiarowości. To, czego nie widać na zdjęciu dwuwymiarowym, można zobrazować na tomografii 3D. Wykonuje jednocześnie wiele zdjęć rentgenowskich w różnych ujęciach i płaszczyznach. Następnie komputerowo zdjęcia te zostają przetworzone, aby uzyskać w pełni trójwymiarowy obraz wszystkich tkanek. Uzyskany widok można oglądać z różnych płaszczyzn, przybliżać i powiększać. To nieocenione urządzenie w implantologii czy endodoncji oraz wszędzie, gdzie wysoka precyzja jest gwarancją udanego zabiegu.

Skaner wewnątrzustny

Natomiast skaner wewnątrzustny pozwala bardzo szybko i niezwykle precyzyjnie przenosić na obraz cyfrowy stan wnętrza jamy ustnej. Odwzorowuje kształt oraz położenie zębów i dziąseł, obrazuje ubytki, zmiany, wady zgryzu czy braki zębowe. Uzyskane wizualizacje maja formę w pełni przystępną dla pacjenta, który bez kłopotu widzi i rozumie swój stan. Lekarz ma także możliwość dalszej pracy z uzyskanym obrazem. Może na jego podstawie cyfrowo projektować zmiany w uśmiechu. Dzięki takiemu zabiegowi pacjent ma możliwość zobaczyć na ekranie komputera oraz zaakceptować planowane efekty leczenia. Jest to szczególnie przydatne w leczeniu protetycznym, gdzie kwestie estetyczne mają dużą wagę. Omówienie założeń, możliwości i ograniczeń pracy oraz uzyskanie akceptacji planowanego efektu przez pacjenta jest bardzo istotnym etapem pracy. Pozwala uniknąć konieczności korekt po wykonaniu uzupełnienia.

Dodatkowo użycie skanera pozwala zastąpić stosowane dotąd, znacznie mniej komfortowe dla pacjenta, wyciski pobierane za pomocą masy. Wyciski wykonane cyfrowo są przy tym znacznie dokładniejsze, co warunkuje idealne dostosowanie wykonanych uzupełnień. Użycie skanera podnosi komfort pacjenta, ułatwia pracę lekarza, ale także technika dentystycznego. Użycie metody cyfrowej pozwala na wyeliminowanie wielu błędów na poszczególnych etapach wykonania uzupełnienia protetycznego.

Technologie cyfrowe w stomatologii – co jeszcze przed nami?

Kolejnym krokiem w kierunku technologii cyfrowych będzie wprowadzenie do gabinetów stomatologicznych drukarek 3D. Pozwolą one na szybkie i dokładne wykonywanie bezpośrednio w gabinecie modeli, szablonów czy uzupełnień tymczasowych.

Nowoczesna stomatologia oferuje wiele możliwości leczenia zębów nawet w bardzo trudnych i skomplikowanych przypadkach. Są jednak takie sytuacje, kiedy nie ma możliwości uratowania zęba i potrzebna jest ekstrakcja zęba. Kluczowe dla zdrowienia pacjenta po zabiegu jest przestrzeganie kilku ważnych zasad. Jakie więc są zalecenia po wyrwaniu zęba i czego należy unikać?

Kiedy usunięcie zęba jest jedyną opcją

Mimo że stomatolodzy niemal stają na głowie, by ratować zęby swoich pacjentów, czasem jedynym wyjściem pozostaje ekstrakcja. Przyczyn usuwania zębów jest wiele, najczęściej jednak powodem jest zaniedbanie i zbyt późne zgłoszenie się do gabinetu. Dentysta podejmuje wówczas próby leczenia kanałowego, ale nie zawsze kończą się one sukcesem. Nikt przecież nie jest cudotwórcą.

Usunięcie zęba jest również zalecane w przypadku zębów zatrzymanych. Dotyczy to zwłaszcza zatrzymanych ósemek, które mają w zwyczaju komplikowanie życia pacjentom i stomatologom. Tak zwane zęby mądrości bowiem często wyrzynają się pod nieprawidłowym kątem, naruszając strukturę sąsiadujących zębów. Zdarza się również, że wyrzynają się tylko fragmenty ósemki, a reszta pozostaje schowana pod dziąsłem. Na podstawie zdjęcia rentgenowskiego zostaje podjęta decyzja o tym, czy ekstrakcja zęba jest konieczna.

Bezwzględnie zatrzymane ósemki usuwa się przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego.

Zalecenia po wyrwaniu zęba – co wolno

Każdy przypadek usunięcia zęba jest inny i obowiązkowo należy stosować się do tego, co po zabiegu powie chirurg stomatolog. W większości jednak zalecenia po wyrwaniu zęba są do siebie bliźniaczo podobne. Dlatego też zebraliśmy je w punktach.

Co robić po wyrwaniu zęba

• Przez około 30 minut po zabiegu ekstrakcji trzeba przegryzać umieszczony w ranie tampon. Dzięki temu zahamowujemy krwawienie i pozwalamy na szybsze tworzenie się skrzepu. Po upływie 30 minut tampon usuwamy z jamy ustnej i NIE płuczemy jej wodą.
• Warto stosować zimne okłady, aby zminimalizować ból i dyskomfort. Można sięgnąć po suchy lód, kompresy do zamrażania z apteki lub nawet zwykły lód owinięty w ręcznik.
• Przez całą dobę po zabiegu spożywać należy wyłącznie chłodne pokarmy i lody.
• Należy zwrócić szczególną uwagę na higienę jamy ustnej. Wprawdzie w ciągu pierwszej doby musimy powstrzymać się od szczotkowania i płukania zębów, ale już w następnych dniach powinniśmy wrócić do zdrowych nawyków i dokładnego mycia zębów. Należy jednak unikać miejsca po wyrwaniu zęba, aby nie uszkodzić skrzepu. Warto też wiedzieć, że na ranie może tworzyć się białawy nalot, którego nie wolno usuwać. Jest to bowiem zdrowa tkanka-włóknik, z której powstaje nowe dziąsło.
• Po skończeniu działania znieczulenia możemy odczuwać ból, dlatego warto mieć pod ręką leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, jak Ibuprom czy Pyralgina. Jeśli lekarz zaleci nam inny lek przeciwbólowy, to postępujmy według jego wskazówek. Zdarza się również, że stomatolog przepisuje po zabiegu antybiotyk. Nie rezygnujmy z jego przyjmowania nawet wtedy, gdy wydaje nam się, że wszystko ładnie się już zagoiło i przestało nas boleć.
• Jeśli ból nie zmniejsza się po kilku dniach, należy udać się na wizytę kontrolną i zweryfikować, czy wszystko prawidłowo się goi.
• Przez kilka dni może utrzymywać się lekkie krwawienie z rany. Pomocne stają się wtedy zimne okłady. Natomiast jeśli krwawienie nie zanika z czasem, koniecznie odwiedźmy dentystę.
• Do momentu pełnego zagojenia się rany warto spożywać w większości płynne posiłki, aby uniknąć żucia i gryzienia, które mogą podrażnić miejsce po wyrwaniu zęba. Najlepsze będą chłodne zupy, kisiele, galaretki, jogurty. Z czasem można dołączyć miękkie bułki, ziemniaki, owsianki czy gotowane warzywa. Zawsze też można zblendować produkty i stworzyć z nich smaczne puree.

Zalecenia po wyrwaniu zęba – czego NIE wolno

• Przez minimum 2 godziny po usunięciu zęba nie wolno pić ani jeść niczego. Mogłoby to bowiem wypłukać skrzep lub doprowadzić do podrażnienia świeżej rany. Tym bardziej, że znieczulenie może jeszcze działać i pacjent nie czuje języka i warg, może więc niechcący się pogryźć i zranić.
• Minimum przez dobę nie wolno spożywać gorących i ciepłych potraw, ponieważ mogą one spowodować rozgrzanie rany, a w konsekwencji zintensyfikowanie krwawienia.
• Nie powinno się też jeść twardych produktów spożywczych (np. orzechów), bo mogą podrażnić ranę.
• Przez co najmniej dwa dni po ekstrakcji nie wolno palić papierosów, ponieważ dym papierosowy utrudnia tworzenie się skrzepu i opóźnia proces gojenia się. Może rozwinąć się tzw. suchy zębodół, który wiąże się z silnym bólem. Groźne jest także samo zaciąganie się, które wytwarza ciśnienie w jamie ustnej mogące uszkodzić skrzep.
• Co najmniej przez dobę po wyrwaniu zęba powstrzymajmy się od wszelkich płukanek (ziołowych, płynów do higieny jamy ustnej itp.), bo mogą one wypłukać skrzep. Dopiero po upływie 24 godzin można zacząć stosować delikatne ziołowe płukanki np. z szałwii, która ma działanie odkażające i ściągające.
• Przez przynajmniej kilka pierwszych dni należy bezwzględnie zrezygnować z picia alkoholu, kwaśnych i gazowanych napojów oraz ograniczyć (lub najlepiej całkiem wyeliminować) kawę.
• Należy unikać picia przez słomkę, które zwiększa ciśnienie krwi.
• Niebezpieczne jest również mocne kichanie i intensywne wydmuchiwanie nosa, ponieważ podniesione ciśnienie może zerwać skrzep lub szwy. Nie zawsze jednak jesteśmy w stanie zapanować nad kichaniem.
• Przez pierwsze dni po wyrwaniu zęba unikajmy wysiłku fizycznego.

Nie tylko zęby już w pełni wyrośnięte stanowią źródło problemów i są podatne na atak bakterii. Często jeszcze więcej trudności sprawiają zatrzymane zęby, których nie widać gołym okiem. A spośród nich największe komplikacje niesie zatrzymana ósemka. Z tego powodu zęby mądrości są najczęściej usuwanymi zębami zatrzymanymi. Skąd się bierze zatrzymana ósemka, jakie daje objawy i jak ją leczyć?

Zatrzymana ósemka – przyczyny

Jako ząb zatrzymany definiujemy ząb, który znajduje się w kości, ale nie wyrznął się. Może być całkowicie niewidoczny w jamie ustnej lub może być widoczny w dziąśle, ale nie w pełni. Częściowo zatrzymana ósemka na ogół oznacza, że ząb wyrzyna się krzywo, co będzie rodziło problemy w przyszłości.
Jako główną przyczynę zatrzymanych zębów mądrości, czyli trzecich zębów trzonowych, uznaje się brak miejsca w łukach zębowych. Ósemki najzwyczajniej w świecie nie mają gdzie wyrznąć się poprawnie. Za jeden z powodów niewyrzniętych ósemek wyróżnia się także przebyte urazy.

Jakie objawy daje zatrzymana ósemka?

Zęby mądrości, czyli ósemki prawidłowo wyrzynają się między 18 a 25 rokiem życia. Coraz częściej jednak ta górna granica się przesuwa i dopiero po trzydziestce u pacjentów zaczynają się wyrzynać ósemki. Na ogół jednak już wtedy są źródłem kłopotów. Jeśli do 25 roku życia u pacjenta nie wyrznęły się ósemki, a podczas badania RTG stomatolog dostrzeże na zdjęciu zawiązki zębów mądrości, możemy śmiało stwierdzić, iż mamy do czynienia z zatrzymanymi ósemkami. Często nie dają one wówczas jeszcze żadnych objawów.

Zdarza się jednak, że zatrzymana ósemka mocno uprzykrza życie pacjentowi. Do najczęstszych objawów zatrzymanej ósemki należy samoistny ból ósemki – a właściwie miejsca, w którym ósemka powinna się wyrznąć. Ból ten może mieć różne nasilenia. Poza bólem pacjentowi dolega duży dyskomfort, opuchlizna, zaczerwienienie i obrzęk. Może także pojawić się stan zapalny w tym miejscu, kieszonki dziąsłowe czy też zapalenie dziąseł razem z wysiękiem płynu dziąsłowego o charakterystycznym nieprzyjemnym zapachu.

Jak leczyć zatrzymane ósemki?

Nie każdą sytuację z niewyrzniętą ósemką należy niezwłocznie leczyć. Zdarza się, że zatrzymana ósemka nie wywołuje żadnych dolegliwości, a do tego nie zagraża sąsiadującym zębom. Wówczas zaleca się kontrolowanie sytuacji i regularne wykonywanie zdjęcia RTG.

Niestety, w większości przypadków zatrzymana ósemka wymaga leczenia i interwencji chirurga stomatologicznego. Metodą leczenia zatrzymanych zębów mądrości jest dłutowanie. Zabieg polega na nacięciu dziąsła i odsłonięciu kości blokującej prawidłowe wyrznięcie się zęba. Następnie chirurg stomatolog usuwa zatrzymaną ósemkę i zszywa ranę. Zabieg trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu minut w zależności od poziomu skomplikowania. Usuwanie zatrzymanej ósemki odbywa się przy znieczuleniu miejscowym, więc pacjent nie odczuwa bólu w trakcie zabiegu.

Chirurg stomatologiczny przekazuje pacjentowi informacje dotyczące dalszego postępowania w najbliższych dniach. Do zaleceń po usunięci zatrzymanej ósemki należą między innymi:

• niespożywanie gorących i ciepłych potraw i napojów,
• unikanie gryzienia i żucia,
• jedzenie płynnych posiłków,
• zakaz picia alkoholu i palenia papierosów przynajmniej przez kilka pierwszych dni po zabiegu,
• bardzo ostrożna higiena jamy ustnej – unikanie szczotkowania miejsca po usunięciu ósemki.

W miejscu dłutowania zatrzymanej ósemki tworzy się skrzep, który sprzyja gojeniu się rany. Wielu pacjentów skarży się na silny ból utrzymujący się przez kilka dni po zabiegu, dlatego stomatolog przepisuje zazwyczaj leki przeciwbólowe. Zdarza się również, że po usunięciu niewyrzniętego zęba mądrości dochodzi do tymczasowej niedoczulicy nerwu zębodołowego. Dzieje się tak częściej w przypadku zębów dolnych i wynika to z budowy czaszki i żuchwy.
Z kolei niecałkowicie zatrzymane ósemki, czyli takie z widoczną częścią korony i resztą zęba pokrytą dziąsłem, można odbarczyć poprzez zabieg dekapiszonażu. Zabieg ten polega na usunięciu części dziąsła, która utrudnia wyrznięcie się zęba. Ta opcja możliwa jest tylko wtedy, gdy ósemka stoi prosto, co niestety nie zdarza się często.

Zatrzymana ósemka – powikłania

Niewyrznięte zęby mądrości niosą wiele powikłań. Czasem czekają uśpione przez długie lata, aż w końcu dają o sobie znać. Wokół zatrzymanych ósemek często tworzą się torbiele zębopochodne. Zatrzymana ósemka nierzadko wywołuje silny ból i obrzęk dziąsła, a także uporczywe bóle głowy i żuchwy. Niewyrznięte ósemki często też rozpychają się w łuku zębowym, powodując wady zgryzu i konieczność leczenia ortodontycznego. Również jeśli pacjent chce rozpocząć leczenie ortodontyczne, to przed założeniem aparatu na zęby obowiązkowo należy usunąć zatrzymane ósemki.

Dostające się do jamy ustnej bakterie odpowiadają za wiele schorzeń zębów i dziąseł. Do najczęstszych skutków namnażania się bakterii należy oczywiście próchnica. Nie jest to jednak jedyna dolegliwość uprzykrzająca nam życie i wywołująca silny ból. Dziś omówimy, czym jest ropień zęba, jak go rozpoznać i jak wyleczyć.

Co to jest ropień zęba?

Zacznijmy od tego, że ropień zęba to potoczna i mało fachowa nazwa. Tak naprawdę ropień zęba to stan zapalny w okolicy tkanek otaczających wierzchołek korzenia, czyli części zęba znajdującej się w kości szczęki lub żuchwy. Sam ropień w stomatologii definiowany jest jako ograniczony zbiornik powstały na skutek uszkodzenia i okolicznych tkanek. Środek ropnia wypełnia ropa, czyli gęsty płyn, w którego składzie znajdują się bakterie i resztki obumarłych komórek i tkanek. Ten stan zapalny na ogół jest bardzo bolesny i wymaga pilnej wizyty w gabinecie dentystycznym.

Przyczyny powstawania ropni zęba

Do najczęstszych przyczyn przyczyniających się do tworzenia się ropnia zęba jest toczący się już w jamie ustnej stany zapalny, a dokładnie w zębie lub jego okolicy. Wówczas bakterie powodujące zapalenie miazgi przenikają z kanału korzeniowego poprzez otwór wierzchołkowy do tkanek otaczających ząb. Następnie bakterie te wywołują infekcję, a w konsekwencji tworzą się przestrzenie wypełnione żółtawą lub zielonkawą gęstą wydzieliną, czyli właśnie ropnie.

Zakażenie bakteryjne to jedna z przyczyn tworzenia się ropni i uznawane są za tak zwane zakaźne przyczyny. Do niezakaźnych powodów zaś należą powikłania po nieumiejętnie bądź niewłaściwie przeprowadzonych zabiegach stomatologicznych. Takie niezakaźne zapalenia mogą wynikać chociażby z leczenia kanałowego, zbyt gwałtownego leczenia ortodontycznego czy też nakłuwania tkanek w pobliżu wierzchołka korzenia. Oczywiście nie zawsze ropień zęba powstaje przez błąd lekarza – czasem po prostu sam zabieg jest na tyle skomplikowany, że nie wszystko da się przewidzieć.
Warto też pamiętać, że każde nadkażenie drobnoustrojami chorobotwórczymi może przerodzić się następnie w zakażenie bakteriami, a stąd już blisko do powstania ropnia.

Ropień zęba – objawy

W wyniku namnażania się bakterii i pojawienia się stanu zapalnego, dość szybko odczuwalne stają się objawy ropnia. Dolegliwości wywołane powstaniem ropnia błyskawicznie przybierają na sile, dlatego nie wolno zwlekać, tylko jak najszybciej udać się do stomatologa. W przeciwnym wypadku ból utrudni nam normalne funkcjonowanie.

Ropień zęba najczęściej daje następujące objawy:

• pulsujący lub promieniujący ból w okolicy zęba,
• ból ten zwiększa się przy jedzeniu oraz przy dotykaniu i uciskaniu policzka w pobliżu ropnia,
• zaczerwienienie skóry i opuchlizna,
• gorączka,
• ogólne słabe samopoczucie,
• trudności z szerszym otwarciem ust.

Rodzaje ropni zęba

W zależności od tego, gdzie umiejscowiony jest ropień zęba i jak mocno nasilone są jego objawy, wyróżniamy trzy rodzaje ropni:

• ropień okołowierzchołkowy,
• ropień podkostnowy,
• ropień podśluzówkowy.

Ropień okołowierzchołkowy

Zmiana zapalna w tym rodzaju ropnia dotyczy wyłącznie miazgi zęba i tkanek wokół wierzchołka korzenia. Stanowi zapalnemu towarzyszy ból przy nagryzaniu pokarmów, ból promieniujący w okolicy uszu i na twarz, duża wrażliwość na ciepło, uczucie określane jako „wysadzanie zęba z zębodołu” czy też wrażenie, że ząb jest za wysoki. Do tego często dochodzi lekkie rozchwianie i przebarwienie zęba (nieco ciemnieje) oraz ogólne złe samopoczucie i gorączka.

Ropień podkostnowy

Jeśli ropień okołowierzchołkowy nie zostanie w porę zauważony i wyleczony, to przechodzi w dalszą fazę, a więc w ropień podkostnowy. Ropny wysięk bowiem niszczy po kolei warstwy kości wyrostka zębodołowego aż dochodzi do okostnej. Jest to najbardziej zewnętrzna powłoka kości, która jest bardzo mocno unerwiona, co skutkuje jeszcze silniejszym odczuwaniem bólu. Ta unerwiona okostna zostaje z czasem odwarstwiona, potęgując ból. Wszystkie objawy ropnia podkostnowego są takie same jak w przypadku ropnia okołowierzchołkowego, tylko występują w dużo większym nasileniu.

Ropień podśluzuwkowy

Ten rodzaj ropnia charakteryzuje się tym, że wysięk ropny dostaje się pod błonę śluzową. Do jego objawów należą: wygórowanie dziąsła otaczającego chory ząb, obrzęk sąsiadujących tkanek i policzków, warg, jamy ustnej i okolicy podoczodołowej. Tak jak w przypadku pozostałych ropni, także i tu mamy do czynienia ze złym samopoczuciem, gorączką i bólem. Czasem ten ropień zęba samoistnie się przebija, co zmniejsza dolegliwości bólowe, ale nie eliminuje problemu.

Jak leczyć ropień zęba?

Im szybciej udamy się do dentysty z ropniem, tym zafundujemy sobie mniej bólu i zapewnimy mniej inwazyjne leczenie. Metoda leczenia ropnia zależy przede wszystkim od jego rodzaju, a więc i umiejscowienia. Ropień zęba okolowierzchołkowy leczy się poprzez trepanację komory zęba (tzw. otwarcie zęba) i uwolnienie zalegającej tam ropy. W zależności od stanu zęba i rozmiaru infekcji w kolejnym kroku przechodzi się do wyleczenia zęba lub jego ekstrakcji. Często w takim wypadku stosuje się leczenie kanałowe. Dodatkowo lekarz stomatolog może zalecić przyjmowanie antybiotyku.

Ropień podkostnowy leczy się poprzez jego ewakuację w celu uwolnienia ropnego wysięku. W tym przypadku niemal zawsze sięga się po antybiotykoterapię. Jeśli są szanse na uratowanie zęba, wówczas dentysta proponuje leczenie endodontyczne.

Natomiast ropień podśluzuwkowy – jeśli nie doszło do samoczynnego pęknięcia i uwolnienia wysięku – nacina się i przeprowadza drenaż ropnia. Jeśli pacjent zbyt długo zwlekał z podjęciem leczenia, czasem konieczne staje się nacięcie skóry twarzy, by usunąć zgromadzona pod nią ropę.

W każdym przypadku najważniejsze jest, by jak najszybciej zgłosić się do dentysty i zlikwidować stan zapalny. Jest on bowiem dużym zagrożeniem nie tylko dla samego zęba i jamy ustnej, ale i dla całego organizmu.

Miazga to ukrwiona i unerwiona część zęba. Ukryta jest we wnętrzu zęba w otoczce z tkanek twardych. Może ulec uszkodzeniu w wyniku złamania czy odkruszenia ale także z powodu głębokich ubytków próchnicowych. Kiedy drobnoustroje próchnicowe dotrą do miazgi i ulegnie ona zainfekowaniu, konieczne staje się leczenie kanałowe czyli usunięcie miazgi i uzupełnienie powstałej luki neutralnym dla organizmu wypełniaczem. Jedną z opcji jest leczenie biologiczne miazgi.

Jaką rolę pełni miazga zęba?

Miazga odpowiada za naturalne mechanizmy obronne zębów. W zębach pozbawionych miazgi, czyli martwych, procesy chorobowe przebiegają szybciej. Zęby z żywą miazgą są również bardziej odporne na wszelkie uszkodzenia, które mogą powstać podczas urazów mechanicznych, ale także podczas gryzienia pokarmów. Ząb pozbawiony miazgi bardziej narażony jest na odłamanie także dlatego, że aby prawidłowo przeprowadzić leczenie kanałowe, konieczna jest znaczna ingerencja w twarde struktury zęba. Często po leczeniu kanałowym, aby odtworzyć kształt i funkcję zęba, konieczna jest jego odbudowa za pomocą korony protetycznej. Ponadto samo leczenia kanałowe jest procedurą bardzo skomplikowaną, czasochłonną i obarczoną dużym ryzykiem powikłań i niepowodzeń.

Jeśli tylko możliwe jest zachowanie żywotności miazgi, dentyści starają się leczenia kanałowego uniknąć lub przynajmniej odsunąć je w czasie.

Na czym polega leczenie biologiczne miazgi?

Leczenie biologiczne miazgi to procedura medyczna, która wykorzystuje siły regeneracyjne i obronne samej miazgi przy wsparciu odpowiednich środków leczniczych. Polega ono na założeniu specjalnego opatrunku, który ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Opatrunek ten umożliwia także remineralizację struktur zęba. Dzięki temu miazga odzyskuje naturalną i potrzebną jej otoczkę z tkanek twardych. Opatrunek biologiczny zakłada się na zębinę przylegającą do miazgi albo na samą miazgę. Preparat leczniczy umożliwia wytworzenie warstwy ochronnej a jednocześnie też chroni miazgę przed czynnikami zewnętrznymi.

Sposoby leczenia miazgi

Istnieje kilka metod leczenia miazgi uwarunkowanych przez stan zęba.

Leczenie biologiczne miazgi może zachodzić poprzez:

• pośrednie przykrycie (pokrycie) miazgi,
• bezpośrednie przykrycie (pokrycie) miazgi,
• amputację przyżyciową miazgi.

Przykrycie pośrednie miazgi stosuje się przy zębach z głębokimi ubytkami, ale z zachowaną jeszcze cienką warstwą zębiny między miazgą a dnem ubytku. Takie leczenie może być przeprowadzane zarówno jedno, jak i dwuetapowo. Metoda ta polega na aplikacji preparatu leczniczego na dno ubytku pod zakładane wypełnienie. W przypadku jednoetapowego leczenia zakłada się specjalny podkład pod wypełnienie. Natomiast przy dwuetapowym leczeniu do ubytku podaje się środek leczniczy, a po okresie obserwacji zmienia się go na wypełnienie stałe.

Z kolei po bezpośrednie przykrycie miazgi sięga się wówczas, gdy doszło do utraty ciągłości zębiny, czyli odsłonięcia miazgi. Dzieje się tak najczęściej w wyniku urazu lub nieznacznego odsłonięcia rogu miazgi przy opracowywaniu ubytku próchnicowego. W takim przypadku preparat leczniczy zakładany jest jako opatrunek na odsłoniętą część miazgi pod właściwą odbudową.

Natomiast amputacja przyżyciowa miazgi wykorzystywana jest przy zębach, w których doszło do odsłonięcia miazgi na sporym obszarze np. w wyniku urazu. Leczenie biologiczne miazgi wówczas polega na usunięciu części lub całości miazgi koronowej i założeniu opatrunku na tę część miazgi, która zostaje w zębie pozostawiona.

Leczenie biologiczne miazgi – przeciwwskazania

Biologiczne leczenie miazgi lekarz stosuje zawsze wtedy, gdy istnieje cień szansy na utrzymanie żywotności zęba. Procedurę tę stosuje się przede wszystkim w przypadku zębów młodych. Istnieje szereg sytuacji, gdy na skuteczność leczenia biologicznego nie ma szans. Należą do nich:

• stwierdzenie martwicy miazgi,
• obecność przy leczonym zębie zmian okołowierzchołkowych,
• bardzo duże zniszczenie struktur zęba,
• głębokie zapalenie przyzębia,
• nieodwracalne zapalenie miazgi.

Wielu osobom wizyta u dentysty kojarzy się bólem i dyskomfortem. Przez to często zwlekają z wybraniem się do gabinetu stomatologicznego, co z kolei skutkuje poważniejszymi problemami w jamie ustnej. A tak naprawdę nie ma się co bać, ponieważ współczesna stomatologia oferuje nowoczesne i często bezbolesne sposoby leczenia. Doskonałą alternatywą jest też znieczulenie u dentysty, na które coraz chętniej decydują się pacjenci.

Kiedy podaje się znieczulenie u dentysty?

Najbardziej oczywistą sytuacją, kiedy sięgamy po znieczulenie u dentysty, jest silny strach pacjenta przed bólem. Niektórzy pacjenci wzdrygają się na sam widok narzędzi stomatologicznych, więc warto podać wówczas znieczulenie dla obopólnego komfortu. Pacjent ma prawo do znieczulenia nawet przy małych ubytkach. Na ogół jednak przyjmuje się, że znieczulenie stomatologiczne podaje się podczas leczenia kanałowego oraz przy zabiegach chirurgicznych i usuwaniu zębów.

Znieczulenie u dentysty to jednak coś więcej niż dbanie o komfort pacjentów. Często takie znieczulenie ułatwia pracę dentyście. Podanie znieczulenia obkurcza bowiem naczynia krwionośne w błonie śluzowej i dziąsłach oraz ogranicza wydzielanie śliny. Ma to duże znaczenie przy wypełnianiu ubytku i przy innych zabiegach w jamie ustnej, kiedy to suche środowisko jest bardzo pożądane. Znieczulenie stomatologiczne pozwala także uniknąć gwałtownych ruchów pacjenta spowodowanych bólem – szarpnięcia głową czy zaciśnięcia zębów. A przy zabiegach dentystycznych precyzja jest ogromnie ważna. Zatem ze znieczulenia korzysta zarówno pacjent, jak i lekarz stomatolog.

Rodzaje znieczulenia

Współczesna stomatologia oferuje kilka rodzajów znieczulenia, dzięki czemu można dobrać odpowiednią metodą dla pacjenta i konkretnej sytuacji.

Znieczulenie powierzchniowe występuje pod postacią żelu, kremu bądź aerozolu. Środek znieczulający aplikuje się na śluzówkę jamy ustnej chwilę przed podaniem znieczulenia w zastrzyku. Dzięki temu zmniejsza się dyskomfort związany z samym znieczuleniem, zwłaszcza gdy pacjent boi się ukłucia strzykawki. To znieczulenie u dentysty działa przez około kilkunaście minut.

Innym rodzajem jest znieczulenie nasiękowe, które najczęściej wykorzystuje się przy leczeniu zębów górnych i dolnych siekaczy. To zdecydowanie najpowszechniej stosowana opcja znieczulenia, znajdująca zastosowanie przy przeróżnych zabiegach od leczenia zachowawczego po chirurgię stomatologiczną. Tę formę znieczulenia podaje się pod postacią zastrzyku. Środek znieczulający wstrzykuje się pod błonę śluzową jamy ustnej w pobliżu korzeni zęba, który będzie leczony. Pacjent cały czas jest świadomy, jedynie nie czuje bólu w miejscu zastrzyku. W tym wypadku brak czucia obejmuje konkretne miejsce poddawane zabiegowi – np. dwa zęby sąsiadujące ze sobą. Znieczulenie nasiękowe wykazuje działanie przeciwbólowe przez około dwie godziny.

Z kolei znieczulenie przewodowe stosuje się w przypadku leczenia zębów dolnych przedtrzonowych i trzonowych. Ta metoda znieczulenia może dawać pewien niewielki dyskomfort przy podawaniu. Znieczulenie przewodowe jest silne i całkowicie znosi reakcję na ból nawet przez kilka godzin. W związku z tym ten rodzaj znajduje na ogół zastosowanie przy skomplikowanych zabiegach wymagających czasu. W czasie działania znieczulenia pacjent nie odczuwa także dotyku, ciepła i zimna.

Inne formy znieczulenia stomatologicznego

Te trzy rodzaje znieczulenia są najpowszechniejsze w gabinetach stomatologicznych. Warto jednak wspomnieć jeszcze o innych metodach uśmierzania bólu na fotelu dentystycznym

Alternatywą dla tradycyjnego zastrzyku – tak nielubianego przez wielu pacjentów – jest znieczulenie komputerowe. Środek znieczulający aplikuje się poprzez końcówkę znieczulającą, która podaje lek pod mniejszym ciśnieniem, ograniczając przy tym ból. Zaletą tego znieczulenia jest również fakt, że stomatolog może bardzo precyzyjnie ustalić potrzebną dawkę.

Osobom bojącym się samej wizyty lub bólu czasem oferuje się także gaz rozweselający u dentysty. Taki gaz nie działa szczególnie przeciwbólowo, ale pomaga się rozluźnić i zapomnieć o stresie wywołanym wizytą.

W skrajnych przypadkach, u osób cierpiących na silną dentofobię oraz u pacjentów, u których nie można zastosować innych metod znieczulenia, jedynym wyjściem jest narkoza u dentysty. W takim przypadku jednak – obok doświadczonego lekarza stomatologa – konieczna jest także obecność anestezjologa.

Znieczulenie u dentysty – przeciwwskazania i skutki uboczne

Współczesne metody znieczulenia stomatologicznego są bezpieczne, choć trzeba się liczyć z tym, że zawsze możliwe są skutki uboczne podania środka znieczulającego. Do najczęstszych powikłań znieczulenia u dentysty należą: krwiak w miejscu iniekcji, uszkodzenie i podrażnienie nerwu czuciowego, reakcja uczuleniowa na środek uśmierzający ból czy też porażenie nerwów ruchowych.

Niezwykle ważne jest, by poinformować stomatologa o przyjmowanych lekach, a także o substancjach, na których ma się uczulenie. Dzięki temu lekarz może dobrać bezpieczny środek znieczulający. Kobiety w ciąży również powinny niezwłocznie powiedzieć dentyście o swoim stanie.

Znieczulenie u dentysty w ciąży

Jeśli jest taka konieczność, to ciężarnej pacjentce można podać znieczulenie stomatologiczne. Nie tylko niweluje to ból podczas zabiegu, ale także ogranicza stres, co ma duży wpływ zarówno na stan kobiety, jak i nienarodzonego dziecka. W ciąży stosuje się preparaty znieczulające z artykainą, unika zaś środków obkurczających naczynia krwionośne. Niosą one bowiem ryzyko niedokrwienia mięśnia macicy. Jeśli to możliwe, to zabiegi pod znieczuleniem najlepiej wykonywać w drugim trymestrze ciąży. Pamiętajmy, że leczenie zębów w ciąży jest bezpieczne, o ile przestrzegamy wszystkich zaleceń lekarza.

Ciąża to wyjątkowy okres w życiu kobiety, dlatego wymaga też wyjątkowego traktowania. W czasie ciąży należy drobiazgowo przestrzegać zaleceń lekarza i nie przyjmować leków, które nie są niezbędne dla zdrowia kobiety i nienarodzonego jeszcze dziecka. Co jednak w sytuacji, kiedy boli ząb w ciąży? Zaniechanie wizyty u stomatologa może źle się skończyć, dlatego leczenie zębów w ciąży jest jak najbardziej wskazane. Trzeba tylko stosować się do zasad leczenia stomatologicznego w tym okresie.

Czy leczenie zębów w ciąży jest bezpieczne?

Przez lata panowało przekonanie, że w czasie ciąży nie powinno się leczyć zębów, gdyż zagraża to płodowi. Obawiano się też wszelkich leków przyjmowanych na ból zęba. Zatem czy ciąża wyklucza możliwość leczenia zębów i skazuje kobietę na długotrwały ból? Na szczęście nie. Dzięki obecnej wiedzy i nowoczesnym metodom leczenia, wizyta u dentysty w ciąży jest bezpieczna.

Najlepiej oczywiście jeszcze przed zajściem w ciążę wykonać sanację jamy ustnej, czyli wyleczyć wszystkie ubytki w zębach. Nie zawsze jednak jesteśmy w stanie uchronić się przed próchnicą przez 9 miesięcy trwania ciąży. Bakterie nie mają zamiaru czekać i równie chętnie atakują zęby ciężarnej kobiety.

Kiedy do dentysty w ciąży?

Nawet jeśli kobieta nie odczuwa bólu zęba, warto by w każdym trymestrze ciąży odwiedziła gabinet stomatologiczny. Regularne wizyty pozwolą wykryć najdrobniejsze ubytki i w porę zareagować możliwie jak najmniej inwazyjnie. Malutki ubytek, który nie zdążył jeszcze dać o sobie znać bólem, nie będzie wymagał podawania znieczulenia ani późniejszych leków przeciwbólowych. To zdecydowanie duży plus szybkiego wychwycenia próchnicy w jamie ustnej.

Natomiast jeśli w trakcie ciąży kobieta odczuwa silny ból zęba, musi jak najszybciej udać się na wizytę. Próby przetrwania bólu mogą skończyć się źle i to zarówno dla przyszłej mamy, jak i nienarodzonego jeszcze dziecka. Zatem kiedy boli ząb, wizyta powinna być umówiona jak najszybciej. W przypadku kontroli jamy ustnej wystarczy jedna wizyta na każdy trymestr ciąży.

Jak wygląda leczenie zębów w ciąży?

Każdy trymestr ciąży rządzi się nieco innymi prawami. I tak zdecydowanie najlepiej leczyć zęby w czasie drugiego trymestru. Pierwszy trymestr bowiem to czas, kiedy ryzyko poronienia jest największe i trzeba być bardzo ostrożnym przy przeprowadzaniu jakichkolwiek zabiegów. Natomiast wizyta u dentysty w trzecim trymestrze może być bardzo niekomfortowa dla pacjentki, ponieważ dłuższe przebywanie w pozycji leżącej podczas wizyty może powodować ucisk żyły głównej dolnej. Wzrasta też wówczas ryzyko omdleń i zawrotów głowy. Zatem jeśli istnieje taka możliwość, to leczenie zębów w ciąży najlepiej ustawić na drugi trymestr. Choć nie zawsze jest to możliwe.

Znieczulenie w ciąży

Leczenie zębów w ciąży nie może wiązać się z cierpieniem i silnym bólem pacjentki. Zatem jeśli zachodzi taka konieczność, to jak najbardziej można podać kobiecie znieczulenie. Pozwoli to nie tylko uśmierzyć ból, ale także zminimalizować stres, który przecież również może mieć zgubny wpływ na rozwój maluszka. Oczywiście stomatolog musi zostać poinformowany o tym, że pacjentka jest w ciąży i na podstawie tego dobrać odpowiednie znieczulenie. Do miejscowego znieczulenia zęba w ciąży na ogół stosuje się preparaty z artykainą. Unikać należy natomiast środków obkurczających naczynia krwionośne, by uniknąć ryzyka niedokrwienia mięśnia macicy. Jeśli jest taka możliwość, to zaleca się unikanie podawania znieczulenia w trakcie pierwszego trymestru.

Leczenie kanałowe zęba w ciąży i zatrucie zęba

W przypadku, gdy stan zęba jest już poważny i jedynym wyjściem jest leczenie kanałowe, to można je przeprowadzić w czasie ciąży. Długie zwlekanie z leczeniem może bowiem być niebezpieczne ze względu na rozwijający się w organizmie kobiety stan zapalny. Należy jednak wstrzymać się z leczeniem endodontycznym w czasie pierwszego trymestru, jeśli nie jest to bardzo pilne. Leczenie kanałowe wymaga wykonania zdjęcia rentgenowskiego, jednak w przypadku kobiety w ciąży zaleca się wybranie gabinetu stomatologicznego, który dysponuje nowoczesnym mikroskopem endodontycznym albo elektronicznym endometrem. Dzięki tym sprzętom można uchronić pacjentkę przed promieniowaniem rentgenowskim.

Jeśli zachodzi taka konieczność, to zatrucie zęba w ciąży, a tym samym zminimalizowanie stanu zapalnego, jest możliwe i bezpieczne.

Zdjęcie RTG zęba w ciąży

Wspomnieliśmy już, że lepiej unikać narażania kobiety i dziecka na promieniowanie rentgenowskie. Coraz więcej gabinetów oferuje bezpieczne alternatywy dla zdjęcia RTG. Czasem jednak prześwietlenie zęba jest koniecznością. Należy wtedy zachować szczególne środki ostrożności. Przede wszystkim wykonuje się wtedy zdjęcie tzw. małoobrazkowe oraz starannie zakłada ołowiany fartuch ochronny na brzuch i kołnierz ochronny na szyję pacjentki. Nowoczesne gabinety stomatologiczne dysponują aparatami RTG emitującymi niskie dawki promieniowania, co wpływa na bezpieczeństwo wykonywania zdjęć. Inną opcją jest cyfrowa wizualizacja zęba kobiety w ciąży, co nie zagraża ani przyszłej mamie, ani rozwijającemu się dziecku.
Pamiętajmy o tym, że zdjęcie RTG w ciąży to ostateczność i o ewentualnym wykonaniu prześwietlenia powinien decydować doświadczony lekarz.

Leczenie zębów w ciąży a przyjmowanie leków

Mimo że każdy lek może mieć wpływ na rozwój płodu, to jednak nie powinno się pozwalać kobiecie w ciąży na ból i cierpienie. Ból zęba w ciąży najczęściej uśmierza się paracetamolem. Lek ten na ogół można przyjmować przez cały okres ciąży. Natomiast leki zawierające ibuprofen, naproksen czy ketoprofen dozwolone są tylko w pierwszym i drugim trymestrze ciąży. Zdarza się także, że czasem niezbędne jest przyjmowanie antybiotyku w ciąży. Antybiotykiem dla przyszłych mam jest amoksycylina. Przyjmowanie jakiegokolwiek leku powinno być skonsultowane z lekarzem.

Prosty zgryz jest niezwykle ważny nie tylko dla estetyki uśmiechu, ale przede wszystkim dla zdrowia jamy ustnej. Na szczęście coraz więcej osób zdaje sobie z tego sprawię i walczy o proste zęby. Z aparatem na zębach można spotkać niemal równie często nastolatków, jak i osoby dorosłe. Wciąż jednak niewiele osób wie, że niesamowicie ważna jest ortodoncja zębów mlecznych. Zatem kiedy najlepiej udać się do ortodonty z dzieckiem?

Wady zgryzu u dzieci – przyczyny

Już od pierwszych miesięcy życia rodzice powinni dbać o zdrowie jamy ustnej maluszka. Późniejsze wady zgryzu bowiem mocno zależą od wczesnych nawyków. Do powstawania wad zgryzu zębów mlecznych przyczynia się z pewnością używanie nieodpowiedniego smoczka. Warto też pamiętać, by w miarę możliwości dość szybko zrezygnować ze smoczka w ogóle. Równie niekorzystnie na zgryz dzieci wpływa częste ssanie kciuka i nieprawidłowy sposób karmienia. Chodzi tu o nieodpowiednią pozycję przy karmieniu, czyli zły kąt trzymania butelki w stosunku do ust dziecka. Błędem jest także podawanie mocno rozdrobnionego pokarmu.

Bardzo istotną kwestią jest również delikatne przemywanie jamy ustnej maluszka po jedzeniu. W późniejszym czasie zaś należy nauczyć dziecko prawidłowej techniki szczotkowania zębów. Jeśli dojdzie do rozwoju próchnicy, konieczne jest leczenie zębów mlecznych. Absolutnie nie czekamy aż zęby same wypadną. Po pierwsze próchnica zębów mlecznych boli, a po drugie bakterie mogą przenieść się na sąsiadujące zęby – w tym wykształcone już zęby stałe. Ponadto próchnica może prowadzić do przedwczesnego wypadnięcia zęba mlecznego, a tym samym spowoduje nieprawidłową pracę całego zgryzu. To z kolei przyczynia się do powstawania wad zgryzu.

Ortodoncja zębów mlecznych – kiedy udać się do ortodonty?

Do ortodonty z dzieckiem należy udać się w momencie wyrżnięcia się wszystkich zębów mlecznych, czyli około szóstego roku życia. Błędem jest czekanie na pojawienie się zębów stałych, ponieważ wtedy jedyną alternatywą może być już stały aparat ortodontyczny. Warto jednak stale kontrolować uzębienie maluszka i w razie wątpliwości udać się do ortodonty znacznie wcześniej. Zdarza się, że leczenie ortodontyczne przeprowadza się nawet u trzylatków. Należy też pamiętać, że nieprawidłowy zgryz może utrudniać gryzienie pokarmów, prawidłową wymowę, a nawet oddychanie.

Zapalić ostrzegawczą lampkę u rodziców powinny takie sygnały, jak: lekkie skrzywienie zębów, oddychanie dziecka przez usta, nadmierne stłoczenie zębów, niewyraźna mowa i trudności z wymawianiem niektórych głosek, zbyt wysunięty lub cofnięty podbródek, asymetria twarzy, problemy z gryzieniem i przeżuwaniem, a także przedwczesna albo zbyt późna utrata zębów mlecznych. Nawet jeśli faktycznie nic złego się nie dzieje, to lepiej, by ocenił to ortodonta.

Na czym polega ortodoncja zębów mlecznych?

Ortodoncja zębów mlecznych rzadko polega na noszeniu stałego aparatu na zębach. Czasem wystarczy samo wyeliminowanie szkodliwych nawyków (ssanie kciuka, obgryzanie paznokci itp.), by drobne wady zgryzu zębów mlecznych cofnęły się. W przypadku zębów mlecznych częściej stosuje się ruchome aparaty ortodontyczne, które dziecko powinno nosić przez minimum kilkanaście godzin. Na ogół zaleca się, by taki wyjmowany aparat zakładać na zęby na noc oraz przez kilka godzin w ciągu dnia. Ruchomy aparat na zęby można zakładać już nawet trzylatkom, jednak wymaga to ich współpracy zarówno przy wykonywaniu wycisków w gabinecie ortodonty, jak i chęci do noszenia aparatu w domu. Często jest to niewykonalne u takich maluchów.

Jeśli zajdzie taka potrzeba, to po noszeniu aparatu ruchomego na mleczakach i następnie wyrżnięciu się zębów stałych, zakłada się jeszcze stały aparat ortodontyczny. Szybka reakcja i rozpoczęcie leczenia w momencie posiadania zębów mlecznych może uchronić przed skomplikowanymi wadami zgryzu i znacząco skrócić czas leczenia.

Leczenie ortodontyczne zębów mlecznych podejmuje się również w przypadku przedwczesnej utraty zęba. Dochodzi do tego najczęściej na skutek urazu, o który łatwo przy szalonych dziecięcych zabawach. Na szczęście nie każda utrata zęba wymaga wizyty u ortodonty. Problem pojawia się w momencie, gdy dziecko nie ma jeszcze wykształconej wymowy głosek lub gdy dochodzi do przemieszczenia się zębów siecznych na miejsce utraconego kła. Powoduje to zaburzenia linii pośrodkowej oraz asymetrię w ustawieniu zębów. W takim wypadku ortodonta może zalecić leczenie lub nawet usunięcie drugiego kła po drugiej stronie łuku.

Trzeba pamiętać, że każdy przypadek musi być rozpatrywany indywidualnie, a metoda leczenia dopasowana do konkretnego pacjenta. Dlatego też ortodoncja zębów mlecznych jest tak istotna już od najmłodszych lat, a na konsultację powinien udać się każdy rodzic z dzieckiem.

Kiedyś leczenie ortodontyczne było zarezerwowane niemal wyłącznie dla dzieci i młodzieży, a wśród dorosłych aparat na zębach był rzadkością. Na szczęście to się zmienia i dziś coraz więcej osób decyduje się na noszenie aparatu bez względu na swój wiek. A jak wygląda sprawa higienizacji jamy ustnej w trakcie prostowania zębów?

Leczenie ortodontyczne – o czym pamiętać przed założeniem aparatu?

Przed samym założeniem aparatu konieczne jest kilka kroków, o których poinformuje nas stomatolog prowadzący leczenie ortodontyczne. Pokrótce jednak można wymienić tu przede wszystkim zdjęcie rentgenowskie zębów i wyleczenie wszystkich ubytków w zębach. Nie można założyć aparatu na zęby, kiedy w jamie ustnej wciąż jest próchnica. Aparat nie może też zostać założony na zęby pokryte kamieniem nazębnym. Zatem piaskowanie i skaling to elementy obowiązkowe przed rozpoczęciem prostowania zębów.

Jednak nie zawsze higienizacja jamy ustnej jest konieczna tuż przed założeniem aparatu. Są bowiem osoby, którym płytka nazębna czy kamień odkładają się bardzo powoli. Wtedy wystarczy, że higienizacja była przeprowadzana kilka tygodni, a nawet kilka miesięcy wcześniej. O tym, że trzeba poddać się skalingowi i piaskowaniu zanim rozpocznie się leczenie ortodontyczne, decyduje już indywidulanie lekarz stomatolog.

Higienizacja jamy ustnej a leczenie ortodontyczne – tak czy nie?

Wiemy już, że płytki i kamienia musimy pozbyć się zanim na naszych zębach pojawi się stały aparat ortodontyczny. Jednak trzeba pamiętać, że samo leczenie ortodontyczne trwa minimum półtora roku i przez ten czas nie masz szans, by nie zebrała się na nowo płytka nazębna. A jak wiemy, po czasie płytka nazębna ulega mineralizacji i zamienia się w kamień nazębny. Rzeczywiście są osoby, które kamień zdaje się omijać przez długi czas, ale przed nagromadzoną płytką nie ma ucieczki. A w niej czają się nie tylko resztki jedzenia, ale przede wszystkim bakterie. To z kolei prowadzi do próchnicy, czego wszyscy chcieliby uniknąć i to nie tylko w czasie noszenia aparatu na zębach.

Warto też wiedzieć, że kiedy na zębach mamy nałożony aparat ortodontyczny, jesteśmy bardziej narażeni na odkładanie się płytki. A to wszystko z powodu utrudnionego dostępu szczoteczki do wielu miejsc, zwłaszcza tych wokół aparatu. Ponadto leczenie ortodontyczne powoduje stałe przesuwanie się zębów, a więc odsłanianie wcześniej zakrytych fragmentów zębów. Zęby mogą więc przez jakiś czas być bardziej podatne na odkładanie się płytki i kamienia.

Jak często usuwać kamień w trakcie noszenia aparatu?

Poza tym, że przez czas trwania leczenia ortodontycznego zęby są bardziej narażone na tworzenie się kamienia nazębnego, to ważna jest jeszcze jedna kwestia. Kamień na zębach utrudnia bowiem przesuwanie się zębów, a tym samym stopuje efekty noszenia aparatu. Tym bardziej więc trzeba usuwać płytkę i kamień w trakcie prostowania wady zgryzu. Już odrobina kamienia ma negatywny wpływ na zęby i proces prostowania, dlatego stomatolog decyduje, kiedy trzeba usunąć kamień. Zdarza się, że skaling i piaskowanie wykonuje się nawet częściej podczas leczenia ortodontycznego niż wcześniej. Higienizację jamy ustnej przeprowadza się tak często, jak wymagają tego zęby. Czasem jest to co 4, a czasem co 8 miesięcy. Niekiedy trzeba zastosować profesjonalne czyszczenie jeszcze częściej.

Na ogół zamki, łuki i inne elementy aparatu ortodontycznego nie przeszkadzają w skalingu i piaskowaniu. Jednak o tym, czy i kiedy wykonać te zabiegi powinien zadecydować ortodonta.