Hiperdoncja – dodatkowe zęby w jamie ustnej

W jamie ustnej – poza dolegliwościami związanymi z atakiem bakterii i urazami mechanicznymi – możemy mieć także do czynienia ze zjawiskiem zwanym hiperdoncją. W dużym skrócie hiperdoncja polega na tym, że w szczęce występują zęby nadliczbowe. Ta wada zgryzu może nieść wiele nieprzyjemnych konsekwencji, dlatego warto w porę zabrać się za jej leczenie.

Czym jest hiperdoncja?

O hiperdoncji mówimy, gdy w szczęce znajduje się nadmiarowa liczba zębów. Zatem w przypadku hiperdoncji u dorosłego człowieka w jamie ustnej mamy więcej niż 32 zęby. I choć może wielu z nas pierwszy raz słyszy o takim schorzeniu, to jednak hiperdoncja jest dość częstą wadą zgryzu. Statystycznie nadliczbowe zęby częściej występują u mężczyzn niż u kobiet. Dolegliwość ta może dotyczyć już zębów mlecznych i jak wskazują badania – hiperdoncja zębów mlecznych znacznie podnosi prawdopodobieństwo hiperdoncji również przy zębach stałych.
W większości przypadków (ok. 76-86%) hiperdoncja objawia się jednym dodatkowym zębem. Podwójne nadliczbowe zęby występują u 12-23% pacjentów, natomiast więcej zębów posiada mniej niż 1% osób. Są to oczywiście dane szacunkowe, ponieważ wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że w ich szczęce kryją się dodatkowe zęby i nigdy nie zgłasza się do dentysty.
Do tej pory nie udało się znaleźć przyczyny powstawania hiperdoncji. Raczej rozwija się ona bez konkretnego powodu, choć zdarza się, że towarzyszy wielu chorobom genetycznym. Do takich schorzeń należy m.in. zespół Downa i Crouzona oraz rozszczep wargi i podniebienia.

Gdzie najczęściej znajdują się dodatkowe zęby?

Hiperdoncja częściej dotyka szczękę niż żuchwę. Ponadprogramowe zalążki zębowe kształtują się na ogół w przednim odcinku szczęki, a także w okolicy zębów siecznych. Zjawisko to nosi nazwę mesiodens, czyli ząb pośrodkowy. Dość często spotykanym miejscem, w którym lokują się dodatkowe zęby, jest rejon zębów trzonowych w żuchwie. W takiej sytuacji mogą pojawić się zęby przytrzonowe występujące językowo lub policzkowo. Na ogół znaleźć je można między pierwszy a drugim bądź pomiędzy drugim a trzecim zębem trzonowym. Stomatolodzy przyznają, że spotykają się również z przypadkami zębów zatrzonowych.

Rodzaje hiperdoncji

Hiperdoncja nie zawsze wygląda tak samo, wyróżnić można trzy podstawowe rodzaje hiperdoncji.

• prawdziwa (rzeczywista) – gdy dla danego rodzaju uzębienia można zauważyć więcej zawiązków zęba niż powinno być;
• rzekoma (pozorna) – kiedy ząb mleczny (lub zęby) pozostał jeszcze w jamie ustnej, a zaczęły się wyrzynać już zęby stałe;
• tzw. trzecie ząbkowanie – w sytuacji, gdy wyrznęły się zęby wcześniej zatrzymane po usunięciu zębów stałych.

Skutki hiperdoncji

Dodatkowe uzębienie może nieść wiele negatywnych konsekwencji zarówno zdrowotnych, jak i estetycznych. Wyrzynający się dodatkowy ząb powoduje często stłoczenie pozostałych zębów, przemieszczanie się ich bądź opóźnienie lub nawet zatrzymanie wyrzynania się zębów stałych. Jeżeli hiperdoncja dotyczy zębów przednich, wtedy może dojść do diastemy, przerostu wędzidełka wargi górnej, a także resorpcji korzeni zębów i powstawaniu torbieli. Przy hiperdoncji znacznie wzrasta ryzyko chorób przyzębia, które z kolei mogą powodować bardzo poważne problemy zdrowotne.
Tak zwane rozpychanie się nadliczbowych zębów w szczęce może przyczyniać się do kształtowania się poważnych wad zgryzu. To z kolei wpływa nie tylko na mało atrakcyjny wygląd uśmiechu, ale przede wszystkim może zaburzyć prawidłowe funkcjonowanie (gryzienie, żucie) i prowadzić do bólu głowy, żuchwy czy szczękościsku.

Hiperdoncja leczenie

Nadprogramowa liczba zębów w jamie ustnej zdecydowanie wymaga konsultacji z dentystą. W przypadku zębów mlecznych raczej nie ma potrzeby usuwania dodatkowych zębów. Sprawa komplikuje się za to przy zębach stałych. W związku z tym, że dodatkowy lub zatrzymany ząb może wywoływać choroby jamy ustnej lub utrudniać normalne funkcjonowanie, często zaleca się jego usunięcie. Najpierw jednak stomatolog musi ocenić warunki zgryzowe oraz stopień ukształtowania się korzeni zębów sąsiednich. Konieczne do tego jest dokładne zdjęcie RTG jamy ustnej. W zależności od zaawansowania hiperdoncji i możliwości wystąpienia ewentualnych komplikacji, ekstrakcję zęba przeprowadza doświadczony dentysta lub chirurg stomatolog.